Cnooc (Qingdao) Agyr nebiti gaýtadan işleýän in Engineeringenerçilik tehnologiýa gözleg merkezi, LTD
Enjamlara hyzmat etmek tehnologiýasy, 2021-nji ýylyň 32-nji sany
Abstrakt: Hytaý ylmynyň we tehnologiýasynyň üznüksiz ösmegi jemgyýetiň dürli pudaklarynyň ösmegine itergi berdi. Şol bir wagtyň özünde, ykdysady güýjümizi we umumy milli güýjümizi hem güýçlendirdi. Zynjyr polat öndürmek prosesiniň möhüm bölegi hökmünde iňňe koksy esasan grafit elektrodlaryny öndürmekde ulanylýar. Lityum batareýa önümlerini öndürmekde, ýadro energiýasy pudagynda we awiasiýa pudagynda möhüm rol oýnaýar. Ylmyň we tehnologiýanyň ösmegi bilen, elektrik peçiniň polat öndürmek tehnologiýasynyň yzygiderli optimizasiýasy we kämilleşdirilmegi öňe sürüldi we gözleg we ösüş we önümçilik prosesinde iňňe koksynyň degişli ülňüleri we talaplary sosial önümçiligiň ösüşiniň talaplaryna laýyk gelmek üçin yzygiderli täzelenýär. Önümçilik prosesinde ulanylýan dürli çig mal sebäpli iňňe koksy nebit seriýasyna we kömür seriýasyna bölünýär. Applicationörite amaly netijelere görä, nebit seriýaly iňňe koksunyň kömür seriýasyna garanyňda has güýçli himiki işjeňliginiň bardygyny görmek bolýar. Bu makalada, nebit iňňe bazaryndaky häzirki ýagdaýy we degişli tehnologiýanyň gözleg we önümçilik prosesindäki kynçylyklary öwrenýäris we önümçiligiň ösüşindäki kynçylyklary we nebit iňňe fokusynyň tehniki kynçylyklaryny seljerýäris.
I. Giriş
Grafit elektrodynyň öndürilmeginde iňňe koksy möhüm rol oýnaýar. Häzirki ösüş ýagdaýyndan ABŞ we Japanaponiýa ýaly daşary ýurtlar ösen ýurtlar iňňe koksyny öwrenmekde we öndürmekde has ir başladylar we degişli tehnologiýalary ulanmak kämillik ýaşyna ýetdi we nebit iňňesi koksynyň esasy önümçilik tehnologiýasyny özleşdirdiler. Deňeşdirilende, nebit fokusynda garaşsyz gözleg we önümçilik giç başlaýar. Marketöne bazar ykdysadyýetimiziň yzygiderli ösmegi, senagatyň dürli ugurlarynyň hemmetaraplaýyn giňelmegine itergi bermek bilen, nebitiň ugrundaky iňňäni gözlemek we ösdürmek soňky ýyllarda senagat önümçiligini amala aşyryp, üstünlik gazandy. Şeýle-de bolsa, import edilýän önümler bilen deňeşdirilende hil we ulanyş effektinde käbir boşluklar bar. Şonuň üçin häzirki bazaryň ösüş ýagdaýyny we nebit ulgamyndaky tehniki kynçylyklary açyk görkezmeli.
Ii. Nebit iňňesi koks tehnologiýasynyň ulanylyşy bilen tanyşdyrmak we derňemek
(1) Içerde we daşary ýurtda nebit iňňe koksynyň häzirki ösüş ýagdaýynyň derňewi
Nebit iňňesi koks tehnologiýasy ABŞ-da 1950-nji ýyllarda döräpdi. Emma biziň ýurdumyz resmi taýdan açyk
Nebit zerur koks tehnologiýasy we önümçiligi boýunça gözleg 1980-nji ýyllaryň başynda başlandy. Tehnologiýa gözlegleri we ösüşi boýunça milli syýasatyň goldawy bilen Hytaýyň gözleg institutlary nebite mätäç koks boýunça dürli synaglary geçirip başladylar we dürli synag usullaryny yzygiderli öwrenip we gözläp başladylar. Mundan başga-da, 1990-njy ýyllarda biziň ýurdumyz iňňe gönükdirilen nebit ulgamyny taýýarlamak boýunça köp synag synaglaryny tamamlady we degişli patent tehnologiýasy üçin ýüz tutdy. Soňky ýyllarda degişli milli syýasatlaryň goldawy bilen köp sanly içerki Ylymlar akademiýasy we şuňa meňzeş kärhanalar gözleg we ösüş üçin maýa goýdy we pudagyň içinde önümçiligiň we önümçiligiň ösmegine itergi berdi. Nebit iňňe-koks tehnologiýasynyň gözleg we ösüş derejesi hem yzygiderli gowulaşýar. Bu hadysanyň esasy sebäbi, nebit iňňesi-koksyna uly içerki islegiň bolmagydyr. Şeýle-de bolsa, içerki gözlegler we ösüş we önümçilik bazaryň islegini kanagatlandyryp bilmeýär, içerki bazaryň uly bölegini import edilýän önümler eýeleýär. Häzirki ösüş ýagdaýyny göz öňünde tutup, tehnologiýa gözleg we ösüş derejesi nukdaýnazaryndan nebit iňňe gönükdirilen tehnologiýa gözlegleri we ösüşi we önümçiligi üçin häzirki ünsi we ünsi artýan hem bolsa, degişli tehnologiýa gözlegleri we ösüş päsgelçilikleri döredýän käbir kynçylyklar bar, bu bolsa biziň ýurdumyz bilen ösen ýurtlaryň arasynda uly boşluga sebäp bolýar.
(2) Içerki nebit iňňe koks kärhanalarynyň tehniki amaly derňewi
Içerki we daşary ýurt önümleriniň hiliniň we ulanylyş täsiriniň seljermesine esaslanyp, nebit iňňe koksynyň hilindäki tapawudyň esasan önümiň hiliniň tapawudyny görkezýän ýylylyk giňelme koeffisiýentiniň we bölejikleriň ululygynyň paýlanyşynyň iki indeksiniň tapawudy bilen baglanyşyklydygyny görmek bolýar [1]. Bu hil aratapawudy, esasan, önümçilik prosesinde önümçilik kynçylyklary bilen ýüze çykýar. Nebit iňňesi koksynyň aýratyn önümçilik prosesi we usuly mazmuny bilen utgaşyp, onuň esasy önümçilik tehnologiýasy esasan çig malyň öňüni almak derejesidir. Häzirki wagtda köpçülikleýin önümçiligi diňe “Shanxi Hongte Chemical Co., LTD.”, “Sinosteel” (Anshan) we “Jinzhou Petrohimiýa” amala aşyrdy. Munuň tersine, Jinzhou Nebit-Himiýa Kompaniýasynyň nebit iňňesi koksynyň önümçilik we önümçilik ulgamy birneme ýetişdi, enjamyň gaýtadan işleýiş kuwwaty yzygiderli gowulaşýar we öndürilen önümler bazarda orta we ýokary derejä çykyp biler, bu ýokary güýçli ýa-da aşa güýçli polat öndürýän elektrodlar üçin ulanylyp bilner.
Iii. Içerki nebit iňňe koks bazarynyň derňewi
(1) Senagatlaşmagyň çaltlaşmagy bilen iňňe koksyna bolan isleg günsaýyn artýar
Oururdumyz, esasan, senagat gurluşymyzyň tertibi bilen çözülýän dünýädäki iri senagat önümçilik ýurdy.
Demir we polat önümçiligi ykdysadyýetimiziň ösüşini ösdürmek üçin möhüm pudaklardan biridir. Bu fonda iňňe islegi günsaýyn artýar. Emma häzirki wagtda tehniki gözleglerimiz we ösüş derejämiz we önümçilik kuwwatymyz bazaryň islegine laýyk gelmeýär. Esasy sebäbi, hakykatda hil ülňülerini öndürip bilýän nebit iňňesine gönükdirilen kärhanalaryň az bolmagy we önümçilik kuwwatynyň durnuksyzlygydyr. Degişli tehnologiýa gözleg we ösüş işleri häzirki wagtda öňe gidýän bolsa-da, ýokary güýçli ýa-da aşa ýokary güýçli grafit elektrodyny kanagatlandyrmak isleýär we nebit iňňesine gönükdirilen önümleriň hiline gözegçilik etmekdäki päsgelçiliklere sebäp bolýan uly boşluk bar. Häzirki wagtda iňňe ölçegli koks bazary nebit iňňe ölçegli koks we kömür iňňe ölçegli kokslara bölünýär. Munuň tersine, nebit iňňesi ölçegli koks taslamanyň ösüş mukdary ýa-da ösüş derejesinde kömür iňňesi ölçegli koksdan birneme pesdir, bu hem Hytaýyň nebit iňňe ölçegli koksunyň täsirli giňelmegine päsgel berýän esasy sebäplerden biridir. Emma polat önümçiliginiň tehnologiýa derejesiniň yzygiderli gowulaşmagy bilen birlikde, aşa ýokary güýçli grafit elektroda polat öndürmek we önümçilik islegi artýar. Bu, şeýle hem, senagat ösüş derejämiziň yzygiderli gowulaşmagy we senagatlaşma prosesiniň çaltlaşmagy bilen iňňe koksyna bolan islegiň has köpeljekdigini görkezýär.
(2) Iňňe koks bazarynyň ýüzýän bahasynyň derňewi
Senagat ösüşiniň häzirki derejesine we ýurdumyzyň senagat gurluşynyň we senagat düzüminiň sazlanylyşyna görä, iňňe ölçegli koks önümleriniň nebit seriýasy biziň ýurdumyz üçin iňňe ölçegli kokslamak kömür seriýasyna garanyňda has amatlydygy ýüze çykarylýar, bu diňe üpjünçilik bilen islegiň arasyndaky deňsizligiň ýagdaýyny çözmek üçin iňňe ölçegli koks bilen üpjünçiligiň arasyndaky deňagramsyzlygyň içerki ýagdaýyny hasam agyrlaşdyrar. Soňky ýyllarda getirilýän önümleriň bahalarynyň üýtgemegi aýratynlyklarynyň seljermesinden, import edilýän nebit iňňe koks önümleriniň bahasynyň 2014-nji ýyldan bäri ýokarlanýandygyny görmek bolýar. Şonuň üçin üpjünçilik boşlugynyň ýokarlanmagy we import bahasynyň ýokarlanmagy bilen içerki senagat üçin nebit iňňe koksy Hytaýyň iňňe koks pudagynda täze maýa goýum nokadyna öwrüler [2].
Dördünjiden, nebit iňňämiz gözleg we ösüş we önümçilik tehnologiýasy kynçylyklarynyň derňewi
(1) Çig malyň öňüni almagyň kynçylyklarynyň derňewi
Nebit iňňe-koksyny öndürmek we öndürmek boýunça ähli prosesiň seljermesi arkaly, çig malyň öňüni almak üçin, esasy çig mal bolup durýandygyny görmek bolýar, sebäbi nebit baýlyklarynyň aýratynlygy sebäpli, çig nebit ýerasty gazylmaly we biziň ýurdumyzdaky nebit çig nebit önümçiliginde dürli katalizatorlary ulanar. Bu öňüni alyş usuly, nebit iňňesi koksynyň öndürilmegine ýaramaz täsir eder. Mundan başga-da, nebitiň düzümi esasan alifat uglewodorod, ysly uglewodorodyň düzümi pes, bu bar bolan nebit baýlyklarynyň aýratynlyklary sebäpli ýüze çykýar. Highokary hilli nebit iňňe koksynyň öndürilişinde, aromatiki uglewodorodyň köp mukdary bolan çig mal üçin berk talaplaryň bardygyny we az kükürdi, kislorody, asfalteni we beýleki nebiti çig mal hökmünde saýlaýandygyny, kükürdiň köpçülikleýin böleginiň 0,3% -den az bolmagyny we asfaltyň köpçülikleýin böleginiň 1,0% -den az bolmagyny talap etmelidiris. Şeýle-de bolsa, asyl düzümini ýüze çykarmak we seljermek esasynda biziň ýurdumyzda gaýtadan işlenýän çig nebitiň köpüsiniň ýokary kükürt çig nebitine degişlidigi we ýokary ysly uglewodorodly iňňe koksyny öndürmek üçin ýaragyň ýoklugy ýüze çykaryldy. Oilagdaky hapalary aýyrmak uly tehniki kynçylykdyr. Bu aralykda, häzirki wagtda gözleg we önümçilikde has ösen Jinzhou Petrohimiýa, nebit iňňesine gönükdirilen koks öndürmek we gaýtadan işlemek prosesinde iňňe gönükdirilen koks öndürmek üçin çig mal talap edýär. Çig malyň ýetmezçiligi we hiliň durnuksyzlygy iňňe gönükdirilen koksyň hiliniň durnuklylygyny çäklendirýän esasy faktorlardan biridir [3]. “Shandong Yida New Material Co., Ltd.” nebit iňňe koksynyň önümçilik bölümi üçin çig malyň taýýarlanyşyny taslady we kabul etdi.
Şol bir wagtyň özünde gaty bölejik maddalaryny aýyrmak üçin dürli usullar kabul edildi. Iňňe koksyny öndürmek üçin amatly ýag saýlamakdan başga-da, çig maldaky zyýanly maddalar koksdan öň aýryldy.
(2) Nebit iňňesi koksynyň gijikdirilen koks prosesinde tehniki kynçylyklaryň derňewi
Iňňeli koksyň önümçiligi birneme çylşyrymly we belli bir gaýtadan işlemek prosesinde daşky gurşawyň temperaturasynyň üýtgemegine we iş basyşyna gözegçilik etmek üçin ýokary talaplar bar. Iňňeli koks önümçiliginiň koks prosesinde ýüze çykýan kynçylyklaryň biri, koksuň basyşyny, wagtyny we temperaturasyny hakykatdanam ylmy we esasly dolandyryp bolarmy, reaksiýa wagty adaty talaplara laýyk geler. Şol bir wagtyň özünde, koks prosesiniň parametrlerini we belli bir iş standartlaryny has gowy optimizirlemek we sazlamak, iňňe koks önümçiliginiň optimizasiýasynda we hilini ýokarlandyrmakda möhüm rol oýnap biler.
Heatingyladyş peçini temperaturany üýtgetmek üçin ulanmagyň esasy maksady, daşky gurşawyň temperaturasy talap edilýän parametrlere ýetip biler ýaly iňňe koksyny öndürmek prosesinde standart amallary ýerine ýetirmekdir. Aslynda, temperaturanyň üýtgemegi, koks reaksiýasyny gijikdirip, koks reaksiýasyny haýal we pes temperatura gurşawynda amala aşyryp boljakdygyny öňe sürmek, ysly kondensasiýa gazanmak, molekulalaryň tertipli ýerleşdirilmegini üpjün etmek, basyş astynda ugrukdyrylmagyny we berkleşmegini üpjün etmek we döwletiň durnuklylygyny ýokarlandyrmakdyr. Heatingyladyş peji, nebit iňňesi koksynyň ähli önümçilik prosesinde möhüm iş bolup durýar we 476 the aşaky çäkden pes bolup bilmeýän we 500 the ýokary çäginden ýokary bolup bilmeýän belli bir temperatura diapazonynyň parametrleri üçin käbir talaplar we ülňüler bar. Şol bir wagtyň özünde üýtgeýän temperatura peçiniň uly enjamlar we desgalardygyny hem bellemelidiris, iňňe koks diňiniň hiliniň birmeňzeşligine üns bermelidiris: iýmitleniş prosesinde her bir diň, temperatura, basyş, howa tizligi we beýleki faktorlar sebäpli üýtgeýär, şonuň üçin koksdan soň koks diňi deň däl, orta we pes hilli. Iňňeli koksyň hiliniň birmeňzeşligi meselesini nädip netijeli çözmeli, iňňe koksyny öndürmekde hem göz öňünde tutulmaly meseleleriň biridir.
5. Nebit iňňesi koksynyň geljekdäki ösüş ugrunyň derňewi
(a) Içerki nebit ulgamynyň iňňe koksynyň hiliniň yzygiderli gowulaşmagyna kömek etmek
Iňňe ünsi tehnologiýasy we bazarynda ABŞ we Japanaponiýa agdyklyk etdi. Häzirki wagtda Hytaýda iňňe koksynyň hakyky önümçiliginde durnuksyz hil, pes koks güýji we köp poroşok koks ýaly käbir meseleler bar. Öndürilen iňňe koksy köp mukdarda ýokary güýçli we aşa güýçli grafit elektrodlaryny öndürmekde ulanylsa-da, uly diametrli ultra-güýçli grafit elektrodlaryny köp mukdarda öndürip bolmaýar. Soňky ýyllarda gözleglerimiz we iňňe ünsi ösdürmek bes edilmedi we önümiň hili ýokarlanar. “Shanxi Hongte Coal Chemical Co., LTD.”, “Sinosteel” kömür ölçeg iňňe koksy, “Jinzhou Petrohimiýa Co. Nebit seriýaly iňňe koks bölümleri ýylda 40,000-50,000 tonna ýetdi we durnukly işläp, hilini yzygiderli ýokarlandyryp biler.
(2) Nebit iňňesi koksyna içerki isleg artýar
Demir we polat pudagynyň ösmegi köp mukdarda ultra güýçli elektrodlary we ýokary güýçli elektrodlary talap edýär. Bu nukdaýnazardan, aşa güýçli elektrod we ýokary güýçli elektrod öndürmek üçin iňňe koksyna bolan isleg çalt ösýär, ýylda 250 000 tonna töweregi. Hytaýda elektrik peç poladynyň önümçiligi 10% -den az, dünýäde elektrik peç poladynyň ortaça önümçiligi 30% -e ýetdi. Polat galyndylarymyz 160 million tonna ýetdi. Uzak möhletdäki häzirki ýagdaýa görä, elektrik peç polatynyň ösüşi gutulgysyz, iňňe koks üpjünçiliginiň ýetmezçiligi gutulgysyz bolar. Şonuň üçin çig malyň çeşmesini köpeltmek we önümçiligiň zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin önümçilik usulyny kämilleşdirmek üçin çäreler görülmeli.
(3) Bazar isleginiň giňelmegi içerki gözleg we tehnologiýa derejesiniň ýokarlanmagyna kömek edýär
Hiliň arasyndaky boşluk we iňňe ýakylýan islegiň artmagy iňňe-gabygyň ösmeginde tizlenmegi talap edýär. Iňňe oduny öndürmek we öndürmek döwründe gözlegçiler iňňe ýakmak önümçiligindäki kynçylyklara, gözleg işleriniň köpelmegine we önümçilige ugrukdyrmak üçin tejribe maglumatlary almak üçin kiçi we synag synag desgalaryny gurmaga has köp göz ýetirdiler. Iňňe koksyny gaýtadan işlemek tehnologiýasy barha artýan islegi kanagatlandyrmak üçin kämilleşdirilýär. Çig mal we önümçilik usullary nukdaýnazaryndan dünýädäki nebit ýetmezçiligi we kükürdiň köpelmegi nebit ulgamynyň iňňe koksynyň ösüşini çäklendirýär. Nebit seriýaly iňňe koksynyň täze çig mal önümçiligi desgasy, Şandong Yida New Material Co., LTD şäherinde guruldy we işe girizildi we nebit seriýaly iňňe koksynyň ajaýyp çig maly öndürildi, bu nebit seriýaly iňňe koksynyň hilini we önümçiligini ýokarlandyrar.
Iş wagty: 07-2022-nji dekabry